Nadczynność tarczycy - dieta. Co jeść przy nadczynności tarczycy?
Z tego artykułu dowiesz się:
Choroby tarczycy prześladują Polaków. Według statystyk około 22% populacji naszego kraju cierpi lub cierpiało z powodu problemów z tarczycą [1]. Nadczynność to jedno z dwóch podstawowych zaburzeń związanych z pracą tego gruczołu. Chociaż objawy negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie, to w większości przypadków proste leczenie zahamuje przykre skutki. Sprawdź, jak walczyć z przeciwnikiem w postaci nadczynności i pokonaj go z pomocą zbilansowanej diety.
Czym jest nadczynność tarczycy?
Żeby skutecznie walczyć z wrogiem, najpierw musisz go poznać. Tarczyca to mały narząd zlokalizowany w okolicy szyi, a jego zadaniem jest produkcja hormonów - trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Substancje te regulują metabolizm i są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niestety, w chorobach tarczycy ich produkcja zostaje zaburzona.
Nadczynność, podobnie jak i niedoczynność, najczęściej dotyka kobiet. Jeżeli natomiast chodzi o wiek, to według amerykańskich danych nadczynność 20 razy częściej występuje u dzieci. Pomimo tego choroba może objawić się u każdego, a najbardziej predysponują do tego trzy okresy w życiu: pokwitanie, menopauza i ciąża [1].
Wytwarzanie odpowiedniej ilości wymienionych wyżej hormonów wymaga prawidłowej pracy tarczycy. O nadczynności tarczycy mówimy, gdy gruczoł wytwarza zbyt dużo T3 i T4. Taki stan początkowo może nie dawać żadnych objawów, ale bez wdrożenia leczenia osoba chora z czasem zacznie obserwować coraz więcej uciążliwych dolegliwości. Dlaczego w ogóle nadczynność nas atakuje?
Co może wywołać nadczynność tarczycy?
Znamy różne zaburzenia, które w konsekwencji prowadzą do rozwoju nadczynności tarczycy. Chociaż jest ich kilka, to za większość przypadków odpowiadają jedynie dwa. Pierwsze to choroba Gravesa-Basedowa – schorzenie o podłożu autoimmunologicznym. W jego przebiegu organizm wytwarza immunoglobuliny klasy IgG, które pobudzają tarczycę do produkcji hormonów.
Drugą główną przyczyną są wole guzkowe toksyczne, nazywane również chorobą Plummera. Dolegliwość charakteryzuje się występowaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które same wytwarzają hormony T3 i T4. Nie podlegają jednak żadnej kontroli organizmu, przez co w naszym ciele powstają nadmierne ilości wspomnianych wyżej substancji.
Z nadczynnością tarczycy związane są również inne, dużo rzadsze nieprawidłowości.
Zaliczamy do nich na przykład:
- guzy przysadki mózgowej,
- tyreotoksykozę ciężarnych,
- przyjmowanie zbyt wysokich dawek hormonów tarczycy.
Jakie są objawy nadczynności tarczycy?
Nadczynność tarczycy często objawia się ubytkiem masy ciała. Dzieje się tak, ponieważ hormony tarczycy odpowiadają za regulowanie procesów metabolicznych. W przypadku nadczynności rośnie zapotrzebowanie energetyczne organizmu, dlatego nawet osoby spożywające duże ilości pożywienia mają problem z przybraniem na masie.
Spadek masy ciała to tylko jeden z uciążliwych objawów. W przypadku objawowej nadczynności tarczycy obserwuje się także inne, czasem bardziej swoiste dolegliwości. Zaliczamy do nich:
- powiększenie tarczycy,
- nadmierną potliwość,
- duszności,
- tachykardię (zbyt szybkie bicie serca),
- drżenie rąk,
- nadpobudliwość.
Przesiewowym badaniem pozwalającym wykryć zaburzenia pracy tarczycy jest pomiar stężenia TSH we krwi. TSH poniżej normy może świadczyć o nadczynności. W rzadkich przypadkach obserwuje się również nadczynność przebiegającą z prawidłowym stężeniem TSH [2]. Niezależnie od wyniku, złe samopoczucie skonsultuj z lekarzem. Zleci on dalszą diagnostykę, która pozwoli Ci wykryć przyczynę problemów.
Co pomaga na nadczynność tarczycy? Jak ją leczyć?
Podstawą leczenia jest farmakoterapia. W przebiegu choroby stosuje się tyreostatyki, czyli środki hamujące wytwarzanie hormonów. Inną opcją walki z nadczynnością tarczycy jest terapia jodem radioaktywnym. Stosowanie tej substancji prowadzi jednak do uszkodzenia narządu, dlatego przez stosowanie jodu radioaktywnego nadczynność czasem przechodzi w niedoczynność tarczycy.
Czy przy leczeniu nadczynności tarczycy się tyje?
Terapia nadczynności w niektórych przypadkach prowadzi do przybierania na wadze. Szybki wzrost masy ciała spowodowany jest wyrównaniem hormonalnym. Tempo metabolizmu spada, dlatego dotychczasowa dieta może dostarczać zbyt dużą liczbę kilokalorii. Jeżeli masa ciała zgadza się z normami, zaleca się stosowanie diety normokalorycznej – zgodnej z zapotrzebowaniem.
Czy dieta ma znaczenie?
Odpowiednia dieta przy nadczynności tarczycy zwiększa skuteczność leczenia i redukuje skutki choroby. Dzięki modyfikacjom żywieniowym szybciej odzyskasz dobre samopoczucie i poprawisz swój wygląd. Zdrowy jadłospis pomoże Ci wzmocnić odporność organizmu oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia innych chorób.
Jaka dieta przy nadczynności tarczycy? Ogólne zalecenia dietetyczne
Planujesz przejść na dietę z powodu nadczynności tarczycy? Pamiętaj, że plan dietetyczny powinien zostać dostosowany do Twojego przypadku. Potrzebna Ci zbilansowana dieta, która uwzględni wiele aspektów. Istnieją pewne zasady diety, na które możesz zwrócić uwagę.
Co jeść przy nadczynności tarczycy?
Przy nadczynności tarczycy ogólnych zaleceń dietetycznych jest mniej niż w przypadku niedoczynności. Postępowanie dietetyczne powinno opierać się o zasady zdrowego żywienia. W swojej diecie poszukaj miejsca na produkty takie jak:
- pełnoziarniste produkty zbożowe (np. kasze, makarony, pieczywo),
- oleje roślinne (np. olej rzepakowy),
- chude mięsa (np. drób),
- suche nasiona roślin strączkowych (np. soja, soczewica, groch),
- owoce i warzywa,
- orzechy, pestki dyni, nasiona słonecznika.
To przykłady zdrowych artykułów, które są źródłem niezbędnych składników odżywczych. Produkty zawierają również substancje dodatkowe, takie jak antyoksydanty. Wykazują one działanie przeciwzapalne i wspomagają walkę z chorobami przewlekłymi. Właśnie z tego typu składników korzystamy przy tworzeniu naszych zdrowych zup.
Czego nie powinno się jeść przy nadczynności tarczycy?
Nadczynność tarczycy objawia się zwiększonym apetytem. Z tego względu osoby dotknięte schorzeniem często pragną sięgać po niezdrowe produkty, które źle wpływają na ich organizm. Czego lepiej unikać? Dużo zależy od odczuwanych przez Ciebie objawów nadczynności tarczycy. Wśród ogólnie niezalecanych produktów wskażemy:
- dania typu fast food,
- słodkie przekąski,
- słodzone napoje,
- tłuste produkty pochodzenia zwierzęcego (kiełbasa, kabanosy, podroby).
Dręczy Cię kołatanie serca albo nadmierna pobudliwość? W takim wypadku zaleca się także ograniczenie napojów zawierających duże dawki kofeiny. Szczególnie chodzi o ograniczenie napojów energetyzujących, ale nawet niewinna herbatka owocowa potrafi dostarczyć tej substancji. Przy spożyciu produktów z kofeiną należy uwzględnić indywidualną tolerancję.
Dieta u osób z niedoborem masy ciała
W diecie przy nadczynności tarczycy zwróć uwagę na swoją masę ciała. Jeżeli jest zbyt mała, warto zastanowić się nad jej zwiększeniem. Niedowaga, podobnie jak nadwaga, negatywnie wpływa na pracę organizmu. Użyj kalkulatora BMI i sprawdź, czy Twoja masa ciała mieści się w zakresie normy. Ważysz za mało? W takim wypadku przyjmij zalecenia żywieniowe, które pozwolą Ci stopniowo dojść do masy należnej.
Wartość energetyczna
W diecie osób z niedoborem masy ciała istotną rolę odgrywają zdrowe produkty wysokoenergetyczne. Wartość energetyczną jadłospisu należy zwiększyć o 15–25%, a w przypadku znacznej niedowagi nawet o 50–80%. Przy dostarczaniu odpowiedniej liczby kilokalorii pomogą Ci:
- oleje roślinne, takie jak oliwa z oliwek albo olej lniany,
- tłuste ryby morskie,
- orzechy, pestki dyni, nasiona słonecznika,
- różnego rodzaju szejki, bo płynne kilokalorie dostarcza się dużo łatwiej.
Spożycie białka
Zalecenia wskazują, że w przypadku nadczynności tarczycy należy zwiększyć również spożycie białka. Optymalna ilość dla osoby dorosłej z nadczynnością tarczycy to około 110–130 gramów na dobę [3]. Dla niektórych przyjęcie takiej porcji białka nie stanowi większego problemu, ale dla innych przypomina ogromne wyzwanie. W diecie umieść produkty zawierające znaczną ilość tego składnika, takie jak:
- suche nasiona roślin strączkowych,
- mięso,
- ryby,
- jaja.
Zupy w diecie na nadczynność tarczycy
W zdrowej diecie zaleca się regularne spożywanie zup. To świetne źródło witamin i minerałów. Jeżeli przygotujemy je z odpowiednich składników, dostarczają również białka, a przede wszystkim energii. W przypadku osób przewlekle chorych wszystkie posiłki powinny wnosić do organizmu coś wartościowego. Zupy są przykładem produktów o bardzo wysokiej gęstości odżywczej.
Nasze pyszne zupy pomogą Ci zadbać o zdrowie
Zastosowanie odpowiedniej diety pozwoli Ci zmniejszyć skutki choroby. Przygotowaliśmy dla Ciebie pyszne zupy, które zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Osobom z nadczynnością tarczycy szczególnie polecamy produkty o nieco wyższej wartości energetycznej. Są to:
Zupy stanowią pełnowartościowy posiłek, który zachwyci Twoje podniebienie. Przygotowujemy je ze starannie dobranych produktów, aby wspomóc Twój organizm w starciu z różnymi przeciwnościami.
[1] - Ponichtera A, Borowiak E. Choroby tarczycy jako poważny problem medyczny w Polsce. Probl. Pielęg. 2008; 16(1–2): 192–198.
[2] - Morcel, P., Hadjadj, S., Ansquer, C., Yan Lun, A., Cariou, B., Delemazure Chesneau, A. S., Le Bras, M., Langlois, E., & Drui, D. (2022). Démarche diagnostique et prise en charge thérapeutique de l’hyperthyroïdie [Diagnostic approach and therapeutic management of hyperthyroidism]. La Revue de medecine interne, 43(4), 233–241.
[3] - Pastusiak, K., Michałowska, J., & Bogdański, P. (2017). Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. In Forum Zaburzeń Metabolicznych (Vol. 8, No. 4, pp. 155-160).