Na czym polega dieta Kwaśniewskiego? Przykładowy jadłospis

Dieta Kwaśniewskiego, znana również jako dieta optymalna, to jeden z najbardziej kontrowersyjnych w ostatnich latach sposobów odżywiania. Zyskała ona wielu zwolenników, którzy twierdzą, że przyczynia się do redukcji wagi i poprawy stanu zdrowia. Jednak eksperci krytykują jej założenia ze względu na potencjalne negatywne skutki dla organizmu. Co oznacza żywienie optymalne i czym charakteryzuje się dieta Kwasniewskiego? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat diety Kwaśniewskiego, to koniecznie przeczytaj ten artykuł.

Przeczytaj także: 10 kg w 8 tygodni vs 10 kg w 4 tygodnie – jak zareaguje organizm?

Dieta doktora Kwaśniewskiego – dawniej i dziś

Propagatorem diety niskowęglowodanowej i jednocześnie wysokotłuszczowej był polski lekarz - dr Jan Kwaśniewski.To właśnie on opracował założenia dietetyczne diety optymalnej, opierając je na swoich badaniach nad metabolizmem i wpływem żywności na organizm człowieka.

Dieta optymalna dr Kwaśniewskiego zyskała popularność w Polsce w latach 90-tych. Głównym jej założeniem było spożywanie dużej ilości tłuszczu (aż 80% całkowitej energii). Stosowano ją w leczeniu napadów epileptycznych w padaczce, co owszem, przynosiło pożądane rezultaty, ale i jednocześnie skutkowało poważnymi konsekwencjami - np. kwasicą metaboliczną czy nadmiernym wydalaniem wapnia.

Jednak w ostatnich latach, dzięki rozwijającej się wiedzy na temat odżywiania, dieta optymalna Kwaśniewskiego uległa pewnym zmianom. Dziś dieta Kwaśniewskiego ma nieco inne zastosowanie - wprowadza się ją głównie ze względu na względnie szybką redukcję masy ciała i udział w leczeniu otyłości.

Czym charakteryzuje się dieta Kwaśniewskiego?

Dieta Kwaśniewskiego optymalna to rodzaj diety wysokotłuszczowej (z ang. high fat diet), niskowęglowodanowej. Zasady diety opierają się na teorii, że znaczne ograniczenie spożywanych węglowodanów i zwiększenie spożycia produktów bogatotłuszczowych (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego) pomaga w utracie nadmiaru masy ciała oraz poprawie zdrowia.

Zwolennicy diety optymalnej twierdzą, że komórki człowieka są potencjalnie nieśmiertelne i w optymalnych warunkach nie wykazują żadnych oznak starzenia się. Jednak by tak się stało, należy dostarczać im tylko tego czego potrzebują, a szybko usuwać szkodliwe dla nich substancje i czynniki, w szczególności czynniki środowiskowe.

Założeniem diety optymalnej jest więc stworzyć jak najlepsze warunki do tego, by komórki organizmu ludzkiego mogły jak najdłużej zachować młodość. Żywienie optymalne ma dostarczać wszystkich niezbędnych produktów budulcowych i energetycznych, a ograniczać do minimum zbędne produkty przemiany materii, toksyny oraz usprawnić ich wydalanie.

Zasady diety Kwaśniewskiego

Zgodnie z zaleceniami twórcy diety, na diecie dr Kwaśniewskiego spożycie węglowodanów powinno stanowić tylko 5-10% całkowitej puli kilokalorii na dzień, podczas gdy tłuszcze powinny stanowić nawet 75-80% kcal. Na białko przypada więc już tylko około 15-20% dziennego zapotrzebowania kalorycznego.

Standardowo jednak zapotrzebowanie na poszczególne makroskładniki wyznacza się zachowując odpowiedni stosunek spożywanych tłuszczów do węglowodanów i białek. Dieta Kwaśniewskiego optymalna zakłada spożywanie na każdy 1g białka od 2,5 do 3,5 g tłuszczów oraz przedział od 0,3 - 0,5 g węglowodanów.

W praktyce oznacza to, że żywienie na diecie Kwaśniewskiego opiera się przede wszystkim na produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, ryby, jaja, a także tłuszczach roślinnych, takich jak masło, olej kokosowy czy oliwa z oliwek. Tłuszcz jest podstawą i najważniejszym składnikiem diety.

Należy jeść wtedy kiedy jest się głodnym i do momentu, aż przestanie się czuć potrzebę dalszego jedzenia. W podobny sposób należy kontrolować ilość wypijanej wody - pijemy ją bez ograniczeń, ale do momentu, aż przestanie się czuć pragnienie.

Na co uważać stosując dietę Kwaśniewskiego?

Na wielu forach internetowych oraz wśród polskich dietetyków panuje przekonanie, że dieta Kwaśniewskiego optymalna to jedna z najgorszych możliwych diet. Model diety optymalnej proponowanej przez doktora Kwaśniewskiego znajduje się w polskich rankingach diet na prawie samym końcu.

Nie innego zdania są źródła zagraniczne, między innymi wytyczne ESC (European Society of Cardiology), które promują, by dieta optymalna obfitowała w warzywa i owoce oraz błonnik pokarmowy pochodzący z produktów zbożowych. Zaleca się natomiast ograniczenie produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym czerwonego mięsa oraz zredukowanie kwasów tłuszczowych nasyconych do maksymalnie 10% całkowitego spożycia energii. To całkowicie odmienny model żywienia człowieka niż ten stosowany na diecie Kwaśniewskiego.

Zagrożenia związane z długotrwałym brakiem większej ilości węglowodanów a wysokim spożyciem tłuszczu są bezsprzeczne, dlatego stosując dietę optymalną według Kwaśniewskiego należy mieć na uwadze jej konsekwencje. Są to m.in:

• niska podaż witamin i składników odżywczych, w tym błonnika pokarmowego,
• niska podaż przeciwutleniaczy,
• wysokie ryzyko rozwoju chorób sercowo naczyniowych, a także nowotworów i chorób neurodegeneracyjnych,
• spadek koncentracji, osłabienie, przewlekłe zmęczenie i kłopoty ze snem.

Według wielu przeprowadzonych badań dieta Kwaśniewskiego nie dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Ponadto, jest bogata w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, zwłaszcza witaminę A, której nadmiar może kumulować się w wątrobie i mieć działanie toksyczne dla organizmu.

Stosując dietę optymalną bardzo łatwo przekroczyć dopuszczalne normy żelaza, sodu i fosforu. Wysokotłuszczowy jadłospis, ubogi w węglowodany, z reguły nie pokrywa podstawowego zapotrzebowania na witaminę C, PP i witaminy z grupy B. Długotrwałe jego stosowanie to również ryzyko niedoborów mikroelementów takich jak miedź, magnez, wapń i potas.

Decydując się na ten sposób odżywiania warto zasięgnąć opinii specjalistów - dietetyka, lekarza bądź specjalisty medycyny chińskiej, którzy biorąc pod uwagę wyniki badań pomogą skomponować niskowęglowodanowy, zbilansowany jadłospis i wdrożą odpowiednią suplementację, aby uniknąć niedoborów pokarmowych.

Jakie produkty można jeść w diecie doktora Kwaśniewskiego?

Dieta optymalna to dieta wysokotłuszczowa, dlatego produkty zalecane podczas stosowania diety Kwaśniewskiego to:

• tłuste mięso i wędliny, podroby,
• tłuste ryby,
• tłusty nabiał - sery, śmietany, mleko,
• tłuszcze pochodzenia zwierzęcego - smalec, łój, masło, boczek, słonina,
• oleje roślinne - oliwa z oliwek, olej rzepakowy,
• jaja kurze,
• tłuste sosy typu majonez,
• hleb białkowy.

Ponadto dopuszczalne jest spożywanie niskowęglowodanowych warzyw i grzybów w ilości maksymalnie 300g dziennie oraz przypraw i soli w niewielkich ilościach.

Jakich produktów należy unikać, będąc na diecie Kwaśniewskiego?

Stosując się do zasad diety Kwaśniewskiego należy wykluczyć z jadłospisu produkty bogate w węglowodany takie jak:

• produkty zbożowe - ryż, kasze,
• produkty mączne - makaron, pieczywo,
• wysokoskrobiowe warzywa - ziemniaki, bataty,
• owoce i przetwory owocowe (dopuszczalne w niewielkich porcjach: maliny, czarna porzeczka, agrest, poziomki),
• napoje słodzone.

Kto i kiedy NIE powinien stosować diety optymalnej Kwaśniewskiego

Dieta Kwaśniewskiego oprócz tego, że budzi sporo wątpliwości, jest bezwzględnie zakazana w następujących przypadkach:

• cukrzyca typu 1 (insulinozależna),
• podczas przyjmowania niektórych leków w cukrzycy typu 2,
• ciąża i karmienie piersią,
• choroby i niewydolność nerek,
• choroby i niewydolność wątroby,
• problemy z woreczkiem żółciowym,
• po przebytych udarach i zawałach,
• zaburzenia odżywiania.

Dieta optymalna Kwaśniewskiego powinna być stosowana tylko w uzasadnionych sytuacjach, m.in:

• cukrzyca typu 2,
• ciężka, zagrażająca życiu otyłość, kiedy wprowadzenie rygorystycznej diety i szybka redukcja masy ciała są wyjątkowo konieczne,
• otyłość związana z hipertriglicerydemią,
• zespół metaboliczny.

Jakie są efekty diety Kwaśniewskiego?

Już po pierwszym tygodniu stosowania diety Kwaśniewskiego można zaobserwować efekty w postaci redukcji masy ciała nawet o 3 kg. Ma to jednak związek głównie ze spadkiem ilości glikogenu mięśniowego oraz nadmiaru wody.

W ciągu dwóch tygodni ten gwałtowny spadek kilogramów powinien się unormować, a dalsza redukcja tkanki tłuszczowej jest możliwa tylko pod warunkiem zachowania ujemnego bilansu kalorycznego.

Efekt odchudzający działania diety doktora Kwaśniewskiego wynika więc z identycznych przesłanek, jak w przypadku każdego innego jadłospisu redukcyjnego - spadek ilości kilogramów możliwy jest tylko w przypadku obniżenia kaloryczności spożywanych potraw.

To co wyróżnia dietę Kwaśniewskiego od innych diet odchudzających to jej ketogenny charakter. Dłuższe jej stosowanie z założenia będzie skutkować wejściem organizmu w ketozę, czyli stan, gdy energia czerpana jest z ciał ketonowych, a nie glukozy. Zmniejszy się wtedy uczucie głodu i stosowanie diety Kwaśniewskiego stanie się prostsze w porównaniu do diet wysokowęglowodanowych.

Pomimo pewnych zalet, jadłospis diety Kwaśniewskiego nie jest polecany do prowadzenia przez długi czas, w szczególności ze względu na rygor i trudności w zbilansowaniu posiłków, a co za tym idzie niską zawartość składników odżywczych.

Przykładowy jadłospis w diecie Kwaśniewskiego - przykładowe przepisy

Śniadanie - jajecznica z 2 łyżkami masła lub plastrem boczku.

Potrzebne produkty:

• Jajka kurze
• Smalec/ masło
• Plastry boczku
• Sól i pieprz do smaku

Przygotowanie:

Jajka wbić do miski i wymieszać z solą, pieprzem oraz ulubionymi przyprawami. Roztopić smalec lub masło na patelni, dodać plastry boczku. Dodać jajka i całość smażyć na małym ogniu, pod przykryciem parę minut.

II śniadanie - placki serowe z musem malinowym

Potrzebne produkty:

• 1/2 szklanki pełnego mleka bez laktozy
• 2 jajka kurze
• 200 g twarogu
• Łyżka oleju
• Erytrytol do smaku
• 100 g malin

Przygotowanie:

Żółtka wymieszać z twarogiem i erytrytolem. Białka ubić mikserem na sztywno i dodać do miski z masą twarogową. Należy robić to delikatnie za pomocą drewnianej łyżki. Tak przygotowane ciasto smażyć w formie małych placków na suchej patelni. W międzyczasie przygotować mus malinowy, blendując maliny na gładko. Gotowe placuszki polać sosem malinowym.

Obiad - Barszcz biały na boczku wędzonym z pętkiem białej kiełbasy

Potrzebne produkty:

• 2 szklanki barszczu białego, ze śmietaną, bez gotowego zakwasu
• Drobno pokrojone kawałki boczku wędzonego
• Drobno posiekany czosnek - ilość według uznania
• Biała kiełbasa
• Pieprz do smaku

Przygotowanie:

Na małym ogniu poddusić kawałki boczku wędzonego. Dodać posiekany czosnek i chwilę mieszać, cały czas pilnując, by nie dopuścić do przypalenia. Całość zalać barszczem białym i gotować tak długo, aż zupa będzie ciepła. Na koniec wkroić plastry białej kiełbasy. Zupę doprawić świeżo mielonym pieprzem.

Kolacja - żeberka duszone z fasolką szparagową

Potrzebne produkty:

• Kilka żeberek wieprzowych
• Cebula
• Sól i pieprz do smaku
• Słodka papryka
• Olej rzepakowy
• Fasolka szparagowa, jako niewielki dodatek
• Łyżka masła

Przygotowanie:

Żeberka pociąć na kawałki i oprószyć solą. Cebulę obrać i pokroić w półplasterki. Całość obsmażyć na oleju w szerokim garnku i wlać pół szklanki wody. Dusić na małym ogniu pod przykryciem, aż do momentu, gdy mięso będzie miękkie. Pod koniec gotowania dodać sól, pieprz i słodką paprykę do smaku. W osobnym garnku ugotować fasolkę szparagową ze szczyptą soli. Żeberka podawać z fasolką szparagową polaną roztopionym masłem.

Bibliografia

- Ostrowska L., Medard M. L.. Analiza tzw. diety optymalnej pod względem zaspokajania zapotrzebowania na witaminy i mikroelementy, Med po Dypl (2002), 11 (12).

- Łagowska K., Woźniewicz M., Jeszka J. Ocena wartości odżywczej diet odchudzających zamieszczonych na portalach internetowych, Probl Hig Epidemiol (2011); 92(4): 824-825.

- Nazarewicz R. Konsekwencje stosowania wysokotłuszczowych diet ketogenicznych, Bromat. Chem. Toksykol (2007); 371-374.

- Grela E.R., Czech A., Malik A., Czernecki T., Winiarska-Mieczan A. Wpływ nisko- i wysokotłuszczowej diety na wybrane wskaźniki hematologiczne i biochemiczne krwi młodzieży akademickiej, Żywienie Człowieka i Metabolizm (2005); 32(2): 41-50.

- Najlepsza dieta 2022 według polskich dietetyków – RANKING dietetycy.org.pl: https://dietetycy.org.pl/najlepsza-dieta-2022-ranking-dietetycy-org-pl/

- Kwaśniewski J., Kwaśniewski T. Podstawowe zasady żywienia optymalnego. Książka kucharska, 1998, Warszawa.