Przepis na zdrowie? Postaw na jarmuż w kuchni i poznaj jego właściwości lecznicze

Przez wiele lat jarmuż służył głównie jako ozdoba potraw, jednak ostatnimi czasy coraz częściej pojawia się na stołach jako element dania. I bardzo dobrze, bo warzywo to jest pełne wartości odżywczych. Jarmuż to superfood, który warto mieć na swoim talerzu.

Przeczytaj także: 10 kg w 8 tygodni vs 10 kg w 4 tygodnie – jak zareaguje organizm?

Co to jarmuż? Właściwości zdrowotne i odmiany rośliny

Roślina ta należy do rodziny warzyw kapustowatych i jest jednym z ich najzdrowszych przedstawicieli. Znana już była w epoce średniowiecza, czyli pomiędzy V a XV wiekiem. Jak wygląda jarmuż? Można go rozpoznać po długich, twardych i charakterystycznych, nieco pomarszczonych, liściach. Największą popularnością cieszy się zielona odmiana, jednak tak samo zdrowy jest fioletowo-brązowy czy fioletowy jarmuż. To właśnie piękno barw sprawia, że warzywo świetnie sprawdza się jako ozdoba różnego rodzaju dań. Jednak jarmuż to również skarbnica cennych wartości odżywczych. W jego składzie znajdują się między innymi przeciwutleniacze (w tym sulforafan, a także karotenoidy - beta karoten, luteina, zeaksantyna), które chronią organizm przed nowotworami. Profilaktykę antynowotworową wspiera również obecność witaminy K, która – dodatkowo – pozytywnie wpływa na układy: krwionośny oraz kostny. Wspomniany już sulforan ma jeszcze inne, ważne działanie - z powodzeniem radzi sobie z bakterią Helicobacter pylori, która jest często odpowiedzialna za problemy z żołądkiem, np. wrzody. Inne, cenne wartości, które można znaleźć w opisywanej roślinie, to przede wszystkim:
- witamina C (działa antyoksydacyjnie, wspiera odporność, wzmacnia naczynia krwionośne, pomaga goić się ranom, spowalnia starzenie się skóry i reguluje produkcję kolagenu),
- magnez (usprawnia pracę układu nerwowego, zapobiega chorobom serca i kamieniom nerkowym, poprawia trawienie, reguluje pracę tarczycy),
- wapń (pozytywnie wpływa na kości i zęby, przeciwdziała osteoporozie, kontroluje krzepnięcie krwi, wspomaga utrzymanie homeostazy, czyli równowagi w ciele).

Spożywając jarmuż, można liczyć również na dawkę białka, żelaza, cynku, fosforu potasu oraz witaminy A. To składniki, które są także niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.

Warto jeszcze wspomnieć, że spora ilość błonnika, niskokaloryczność i niski indeks glikemiczny to powody, dla których po jarmuż sięgają osoby z insulinoopornością i/lub cukrzycą, jak również chcące zrzucić zbędne kilogramy. 100 g warzywa to tylko ok. 40 kcal.

Jarmuż – przeciwwskazania

Gointrogeny to związki znajdujące się w roślinach kapustnych, które przeszkadzają w prawidłowym metabolizmie jodu. Znajdują się, niestety, również w jarmużu. I tu nasuwa się pytanie: czy można zatem jeść jarmuż przy Hashimoto – chorobie, która dotyka coraz większą liczbę osób? Można włączyć go do jadłospisu – jednak tylko pod jednym warunkiem. Warzywo musi przed zjedzeniem ugotowane – w przeciwnym razie będzie niekorzystnie wpływał na nasze zdrowie. W jaki sposób? Obniżając poziom jodu w ciele i blokując jego wykorzystywanie przez tarczycę. Tarczyca to organ, o który należy dbać, więc najbezpieczniejszym rozwiązaniem przy stanie zapalnym tego organu będzie raczej unikać jarmużu i wprowadzić inne, wartościowe warzywa do swojego planu posiłków. Jak ma się natomiast jarmuż a karmienie piersią? Oczywiście, w rozsądnych ilościach roślina może stać się dietą karmiącej mamy, jeśli nie ma ona problemów z tarczycą.

Z pewną rezerwą do jarmużu powinny podchodzić także osoby z problemami trawiennymi, ponieważ warzywo może powodować wzdęcia. Natomiast wystrzegać się jarmużu zdecydowanie powinni chorujący na kamicę nerkową – wszystko z powodu szczawianów, które mogą powodować niebezpieczne złogi.

Jarmuż – cena i wskazówki

Cena świeżego jarmużu jest różna w zależności od tego, czy jest na niego sezon. Najczęściej warzywo można zakupić za ok. 15-20 zł za kilogram. Pamiętaj, że zawsze warto wybierać produkty o najwyższej jakości. Jeśli zatem decydujesz się na jarmuż ekologiczny, jego cena może być nieco wyższa. Warto również zastanowić się, jak przechowywać jarmuż. Odpowiadamy: najlepiej w lodówce. Aby przedłużyć świeżość, włóż warzywo w foliowy worek i zrób małe dziurki. Zobaczysz, jaki to świetny sposób.

Jak przyrządzić jarmuż? Przepisy dietetyczne

Znamy już właściwości i przeciwwskazania jarmużu, czas zatem pomyśleć, w jaki sposób wykorzystać go w kuchni. Jak jeść jarmuż? Najlepiej na surowo, jednak można poddać go również obróbce termicznej. Jeśli zadawałaś/zadawałeś sobie pytanie: jarmuż – co z niego zrobić?, oto kilka naszych propozycji:

Jarmuż - gotowanie na parze. To świetny i szybki sposób na przygotowanie warzywa.
WAŻNE! Roślinę najlepiej gotować nie dłużej niż 3/4 minuty - dzięki temu zachowa wszystkie właściwości prozdrowotne.

Jarmuż z kaszą jaglaną będzie smaczną przekąską w ciągu dnia. Ugotuj kaszę (wybierz bezglutenową wersję) i wymieszaj ją z warzywem (surowym lub uprzednio przygotowanym na parze). Możesz dodać wysokiej jakości mięso lub rośliny strączkowe – np. ciecierzycę.

Jarmuż - odchudzający koktajl
Jarmuż możesz dodać do pysznego, zielonego koktajlu. W Zdrowej Zupie przygotowaliśmy specjalne soki sirt (wersja z matchą lub bez), w których znajdują się warzywa aktywujące sirtuiny. Jednym z nich jest właśnie cenny superfood – jarmuż!

Sirtuiny to białka, które są odpowiedzialne na różnego rodzaju procesy w naszym ciele – takie jak metabolizm czy starzenie się. Nie przez przypadek są nazywa „genami długowieczności”. O ich mocy przekonała się sama Adele, dieta sirt pozwoliła jej schudnać ponad 40 kilogramów.

Produkty sirtuinowe (tzw. sirtfood) warto mieć w swojej diecie, ponieważ zabierają ogrom dobrodziejstw dla organizmu w postaci cennych składników odżywczych

Koktajle sirtuinowe w Zdrowej Zupie – skład:
- SOK SIRT: seler naciowy, zielone jabłko, jarmuż, rukola, sok z cytryny, liście pietruszki, liście lubczyku;
- SOK SIRT Z MATCHĄ: jabłka, seler naciowy, cytryna, jarmuż, rukola, matcha, lubczyk, natka pietruszki, kwas askorbiniow

Więcej o diecie SIRT opowiadamy na naszym kanale YouTube. Odwiedź nas:

Jarmuż – uprawa

Co warto podkreślić, jarmuż jest rośliną typową uprawną, która nie występuje samoistnie w środowisku naturalnym. Warzywo to jest dosyć łatwe w uprawie i można go posadzić nawet we własnym ogródku. Najlepiej czuje się na glebach próchnicznych, żyznych, gliniastych – jednak roślina może poradzić sobie również na innym rodzajach gleb (z odpowiednim drenażem).

Kiedy sadzić jarmuż? Dobrym pomysłem będzie zacząć wysiewać nasiona do specjalnie przygotowanych skrzynek od połowy maja. Warto jednak podczas zakupów zwrócić uwagę na to, jaki rodzaj nasion wkładamy do koszyka, ponieważ są odmiany rośliny o dłuższym okresie rozwoju, które wysiewa się już w połowie kwietnia. Najpóźniejszy termin sadzenia jarmużu to połowa lipca.

Warto zastanowić się też nad uprawą mieszaną jarmużu z pomidorem. Dlaczego? Jarmuż jest co prawda odporny na różnego rodzaju szkodniki, jednak pomidory mogą zapewnić dodatkową ochronę, ponieważ mają zdolność odstraszania „nieproszonych gości” z roślin kapustnych.

Jarmuż we własnym ogródku pozwoli ci sięgnąć po warzywo zawsze, kiedy będziesz miała/miał na niego ochotę.