Kurkuma – właściwości zdrowotne oraz zastosowanie w kuchni

Przyprawy całego świata stosowane w kuchni mają podwójną funkcję. Po pierwsze – nadają potrawom charakterystyczny smak, kolor i aromat. Po drugie – to składniki kulinarne, które można spożywać codziennie i w dowolnych ilościach. Nie mają kalorii i zawierają mnóstwo składników mineralnych oraz przeciwutleniacze, w które dieta powinna obfitować każdego dnia. Jedną z cenniejszych przypraw na świecie jest kurkuma – z jakiej części rośliny pochodzi i jak ją wykorzystywać w kuchni? Czego dodawać do potrwa razem z kurkumą? Dowiesz się tego w tym artykule.

Co to jest kurkuma?

Co to jest kurkuma? To bylina z rodziny imbirowatych – jej kłącze przypomina do złudzenia imbir, ma złotawo-brązową skórkę, a jej wnętrze jest jaskrawopomarańczowe. Kurkumę nazywa się również imbirem żółtym, szafranem indyjskim albo żółcieniem. Natomiast roślina, z której się wytwarza przyprawę (nazywaną kurkumą), to ostryż długi.

Kurkuma zastosowanie ma w kuchni bardzo obszerne. Spożywa się ją w postaci proszku lub korzenia. Odrobina kurkumy dodana do ryżu, makaronu czy ciasta nieznacznie zmienia ich smak na bardziej korzenny i lekko gorzkawy, ale przede wszystkim nadaje potrawie pięknego żółtego odcienia (z uwagi na intensywne zabarwienie wynikające z wysokiej zawartości barwnika - kurkuminy). Tę przyprawę stosuje się też dla podkreślenia smaku wielu potraw indyjskich, jest również jednym ze składników curry – najpopularniejszej przyprawy kuchni orientalnej.

Kurkuma jest jedną z najstarszych przypraw. Już 600 lat przed naszą erą mieszkańcy Bliskiego Wschodu zwrócili uwagę na niezwykłe właściwości kurkumy. Kurkuma trafiła na stałe do przepisów i jadłospisów kuchni polskiej jako ceniona przyprawa. 

Kurkuma - jakie ma właściwości zdrowotne?

Kurkuma właściwości lecznicze również ma niezwykle pomocne, co jest kolejnym powodem, aby częściej królowała w kuchni każdego z nas. Kurkumina, czyli pomarańczowy barwnik, to bardzo silny przeciwutleniacz z grupy polifenoli. Ma on silne działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające - tym samym odgrywa bardzo ważną rolę nie tylko w leczeniu wielu chorób o charakterze zapalnym, lecz również w ich profilaktyce.

Oprócz tego w kurkumie znajduje się tumeron – związek, który wspomaga namnażanie, a także różnicowanie komórek mózgowych. Oznacza to, że częste spożywanie kurkumy może korzystnie wpłynąć na poprawę pamięci, a także zapobieganie chorobom neurodegeneracyjnym u osób starszych.

Warto zwrócić też uwagę na to, jakie wykazuje kurkuma działanie antybakteryjne i rozkurczające – może przynieść ulgę osobom chorującym na wrzody, a także wspomagać ich leczenie. Bardzo często stosuje się kurkumę jako składnik preparatów na zaburzenia trawienia oraz zaleca się ją osobom chcącym zrzucić zbędne kilogramy.

Dla wielu osób chorujących na cukrzycę ważne jest zagadnienie: kurkuma a trzustka. Przyprawa ta działa wspomagająco na dysfunkcje wspomnianego narządu, czym pomaga w leczeniu i kontrolowaniu choroby cukrzycowej. Co istotne, kurkuma może być również stosowana jako środek wspomagający w stanach niewydolności wątroby.

Na co dzień warto dodawać kurkumę do różnych potraw, ponieważ jej właściwości zdrowotne są dużo szersze – między innymi stymuluje ona odporność, obniża poziom cukru i cholesterolu, wspomagaoczyszczanie organizmu, a także działa ochronnie i leczniczo na różne choroby oczu.

Mamy też dobrą wiadomość dla kobiet zmagających się z bolesnymi miesiączkami – kurkuma pomaga łagodzić bóle menstruacyjne. Przyprawę można również wykorzystać do przygotowania domowej pasty wybielającej – wystarczy wymieszać ją z olejem kokosowym (warto dodać również olejek miętowy).

Właściwości antynowotworowe kurkumy

Kurkuma zawiera cenny składnik - kurkuminę.

Wiele badań dowodzi, że ten polifenol ma działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i może być przydatny w profilaktyce i leczeniu wielu nowotworów, takich jak:

• rak skóry
• rak płuca
• rak jamy ustnej
• nowotwory głowy i szyi
• rak przełyku
• rak żołądka
• rak wątroby
• rak trzustki
• rak jelita cienkiego
• rak okrężnicy
• rak pęcherza moczowego
• rak prostaty
• rak gruczołu piersiowego
• rak szyjki macicy
• chłoniaki

Antyrakowa kurkuma znajduje się w wielu naszych zupach.

Kurkuma – przeciwskazania

Kto powinien unikać kurkumy? Zdecydowanie osoby, które mają na nią uczulenie. Z dużą dozą ostrożności do przyprawy powinny również podchodzić kobiety w ciąży (może wywoływać skurcze macicy) i osoby z niedrożnymi drogami żółciowymi. Fani kurkumy, którzy biorą leki przeciwcukrzycowe i/lub rozrzedzające krew powinni skonsultować się ze specjalistą, ponieważ szafran indyjski może mieć wpływ na działanie leków.

Kurkuma - do jakich potraw warto ją dodać?

Potrawy, do jakich warto dodać kurkumę to m. in.:

• Kari - Kurkuma jest jednym z głównych składników wielu tradycyjnych dań indyjskich, takich jak kari. Dzięki kurkumie potrawa nabiera pięknego, złotego koloru i charakterystycznego smaku.
• Ryż - Dodanie kurkumy do gotowanego ryżu może nadać mu nie tylko koloru, ale i piękny aromat.
• Zupy - Kurkuma jest idealnym składnikiem do dodania do zup, ponieważ dodaje one pikantnego smaku i pięknego koloru. Warto spróbować kurkumowej zupy z dyni lub kurkumowej zupy z soczewicy.
• Sałatki - Kurkuma może dodać wyjątkowego smaku i koloru do sałatek. Warto dodać ją do sałatki z ciecierzycą lub do sałatki z grillowanym kurczakiem.
• Napoje - Kurkuma może być używana do przygotowania napojów ożywczych, takich jak herbata kurkumowa, latte z kurkumą czy koktajle smoothie.

Przez swój charakterystyczny, intensywny smak kurkuma sprawdzi się w pikantnych daniach. 

Uwaga! Kurkuma ma postać proszku, więc w zbyt rzadkich, wodnistych daniach może się wytrącać i osiadać na dnie naczynia.

Z uwagi na jej właściwości przeciwzapalne i pobudzające odporność, warto umieścić ją także we wszelkiego rodzaju miksturach na odporność. 

Jak spożywać świeżą kurkumę?

Przy pierwszym kontakcie z kurkumą możesz stwierdzić, że smakuje... dziwnie. Jak sobie z tym poradzić? Jak jeść kurkumę pomimo tego? Oto kilka sposobów na spożycie świeżej kurkumy:

• Dodaj do soków i smoothies - Świeża kurkuma świetnie sprawdza się w sokach i smoothies jako składnik o właściwościach zdrowotnych. Wystarczy dodać kilka kawałków kurkumy do ulubionych soków lub smoothies i zblendować.
• Dodaj do sałatek - Świeża kurkuma nadaje się również do sałatek. Możesz ją startą lub pokrojoną w cienkie paseczki dodać do sałatek warzywnych, owocowych lub z kaszą.
  
• Gotuj jako przyprawę - Świeża kurkuma to wspaniała przyprawa do mięs, ryb, warzyw, curry i sosów. Możesz ją zetrzeć na tarce i dodać do gotującego się dania lub pokroić w cienkie plastry i smażyć na patelni, aby dodać smaku.
  
• Zrób napar - Świeża kurkuma nadaje się również na napary. Wystarczy wrzucić kilka kawałków do wrzącej wody, dodać miód lub cytrynę i pozostawić na kilka minut, aby uzyskać napój o właściwościach zdrowotnych.
  

Ważne jest, aby pamiętać, że świeża kurkuma może barwić, więc zaleca się korzystanie z rękawiczek, aby uniknąć zabrudzeń na dłoniach i ubraniach.

Kurkuma – przepis na złote mleko

Natura obdarza nas ogromem dobrodziejstw – jednym z nich jest właśnie kurkuma, która jest jednym ze składników złotego mleka. Złote mleko na ajurwedyjski napój, który szczególnie upodobali sobie jogini.

Jeśli szukasz naturalnego sposobu na odporność, to zdecydowanie przepis dla Ciebie!

POTRZEBUJESZ:

• 1 szklankę mleka roślinnego,
• 1 łyżeczkę mielonej kurkumy,
• szczyptę czarnego pieprzu,
• 1 łyżeczkę masła klarowanego GHEE (więcej o maśle GHEE piszemy tutaj: Masło klarowane ghee),
• 1 łyżeczkę miodu,
• 1 łyżeczkę cynamonu,
• nieco startego imbiru.

Wymieszaj wszystkie składniki i lekko podgrzej napój (jednak nie doprowadzając do wrzenia). Ciesz się wyjątkowym smakiem zdrowia!

Kurkuma – przepis na maseczkę

Kurkumę możesz również stosować do pięlęgnacji skóry. Maseczka z dodatkiem przyprawy jest szczególnie popularna wśród kobiet w Indiach. Świetnie sprawdza się na przebarwienia, działa oczyszczająco i wygładzająco na skórę.

POTRZEBUJESZ:

• 1 łyżka mąki z ciecierzycy,
• szczyptę kurkumy,
• 1 łyżeczkę wody,
• miseczkę,
• rękawiczki.

Wymieszaj w miseczce mąkę z kurkumą, następnie dodaj wodę. Rozprowadź maseczkę na twarzy (najlepiej w rękawiczkach, aby nie zabarwić sobie dłoni i paznokci) i poczekaj do wyschnięcia, a następnie zmyj maseczkę wodą.

Ciekawostki o kurkumie

Czy istnieją ciekawostki związane z tą przyprawą? Jedną z najważniejszych jest korelacja kurkumina-piperyna.

Kurkumina - jako silny związek przeciwutleniający zawarty w ostryżu - najlepiej wchłania się w obecności piperyny, czyli związku dominującego w pieprzu. Zatem do dań z kurkumą warto dodać pieprz. 

Jak stosować kurkumę mając na uwadze jej wchłanianie? Czy można ją jeść ot tak? Można, ale warto dodawać do niej pieprz, np. chcąc doprawić omlet, ryż czy zupę kurkumą, dodaj do tych potraw również szczyptę pieprzu – wtedy będziesz mieć pewność, że we właściwy sposób wykorzystasz jej dobroczynne właściwości.

Gdzie znajdziesz kurkumę w Zdrowej Zupie?

W Zdrowej Zupie bardzo chętnie wykorzystujemy właściwości zdrowotne kurkumy, a także jej korzenny, orientalny smak. Wśród naszych produktów szukaj tej przyprawy w zupach i sosach – np. zupie batatowej, jarzynowej z pulpecikami (keto) czy wegańskim curry. Bogactwo świeżych warzyw, owoców i innych składników zapewniających sytość wzbogacone o miks rozmaitych przypraw sprawia, że nasze gotowe dania nabierają smaku i dbają o Twoje zdrowie i urodę!

Zajrzyj na nasz kanał YouTube i posłuchaj o tym, dlaczego warto jeść zdrowe zupy: