Dieta we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego – poradnik

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekła choroba zapalna jelit, która wymaga kompleksowej diagnozy i leczenia. Zarządzanie chorobą obejmuje zarówno leczenie farmakologiczne, jak i, w niektórych przypadkach, interwencje chirurgiczne, a także wdrożenie prawidłowej diety. Czym jest dieta WZJG i jakie są jej zasady? Tego dowiemy się z tego tekstu.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG)?
Jak już wspominaliśmy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekła choroba zapalna jelit, która dotyczy błony śluzowej jelita grubego, czyli okrężnicy i odbytnicy. Choroba ta charakteryzuje się występowaniem stanów zapalnych i wrzodów w wyściółce jelita grubego, co prowadzi do krwawienia, biegunek i bólu brzucha. Jej przyczyna nie jest do końca znana, ale przypuszcza się, że może być wynikiem nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na bakterie jelitowe, genetycznych predyspozycji oraz czynników środowiskowych.
Objawy WZJG mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Typowo, obejmują krwawienie z odbytu, biegunkę, często z obecnością krwi, bóle brzucha, nagłą potrzebę wypróżnienia oraz utratę masy ciała. U niektórych pacjentów mogą również wystąpić objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka, zmęczenie i osłabienie.
Rola diety w zarządzaniu WZJG
Dieta odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, pomagając w kontrolowaniu objawów, zmniejszaniu stanu zapalnego i zapobieganiu niedoborom odżywczym.
Podczas zaostrzeń WZJG, dieta niskobłonnikowa zmniejsza podrażnienia jelit i łagodzi biegunki. Obejmuje ona unikanie surowych warzyw, owoców z pestkami, pełnoziarnistych produktów oraz orzechów. Zamiast tego, zaleca się spożywanie gotowanych warzyw, obranych owoców, białego pieczywa i produktów z rafinowanej mąki.
Ważnym składnikiem diety osób z WZJG jest białko, ponieważ wspomaga procesy naprawcze w organizmie. Dobrymi źródłami białka są chude mięso, drób, ryby, jaja. O białku i jego źródłach pisaliśmy już na naszym blogu.
Osobom cierpiącym na WZJG zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i trans, które mogą nasilać stan zapalny.
Kluczowe jest odpowiednie nawodnienie, zwłaszcza w przypadku biegunek, które mogą prowadzić do odwodnienia. Woda, klarowne buliony i napoje izotoniczne pomagają utrzymać równowagę elektrolitową.
Zalecane pokarmy i składniki odżywcze
W diecie osoby z WZJG ważne jest uwzględnienie pewnych grup i rodzajów pokarmów, które pomogą w łagodzeniu objawów i wspieraniu ogólnego zdrowia. Dieta taka powinna obejmować:
- Chude białka, których świetnym źródłem jest chude mięso, drób, ryby, jaja i tofu. Białko wspomaga procesy naprawcze w organizmie i pomaga w utrzymaniu masy mięśniowej.
- Gotowane warzywa, które są łatwiejsze do strawienia niż surowe. Wśród nich wyróżniają się szczególnie marchew, ziemniaki, dynia, cukinia i szpinak.
- Owoce bez skórki i nasion, takie jak banany, melony, brzoskwinie i gruszki (obrane) są łagodne dla układu pokarmowego i dostarczają witamin oraz minerałów.
- Produkty niskobłonnikowe, jak biały ryż, białe pieczywo, makaron, krakersy i inne produkty z rafinowanej mąki przeciwdziałają podrażnieniom jelit.
- Oliwa z oliwek, awokado i olej kokosowy to zdrowe tłuszcze, które są łatwiejsze do strawienia i mogą wspierać zdrowie jelit.
- Woda, klarowne buliony i napoje izotoniczne pomagają utrzymać odpowiednie nawodnienie, zwłaszcza podczas zaostrzeń z biegunką.
- Probiotyki zawarte w fermentowanych produktach, takie jak jogurt naturalny, kefir, kiszonki, wspierają zdrowie jelit, choć ich tolerancja może się różnić indywidualnie.
Produkty, których należy unikać
Osoby chorujące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) powinny unikać surowych warzyw, owoców z nasionami i skórką, produktów pełnoziarnistych, orzechów, tłustych i smażonych potraw, produktów mlecznych, napojów kofeinowych i alkoholowych, słodyczy, sztucznych słodzików oraz pikantnych potraw. Dzięki temu można zmniejszyć ryzyko zaostrzenia objawów i poprawić komfort życia.

Planowanie posiłków
Planowanie posiłków przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego (WZJG) wymaga uwzględnienia indywidualnych potrzeb żywieniowych i unikania pokarmów, które mogą nasilać objawy. Podstawowym celem jest dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka podrażnień jelit.
Ważne jest prowadzenie dziennika żywieniowego. Zapisywanie spożywanych posiłków oraz reakcji organizmu pomaga w identyfikacji produktów, które należy unikać.
W opracowaniu indywidualnego planu żywieniowego zalecana jest konsultacja z dietetykiem. Specjalista pomoże zidentyfikować odpowiednie źródła białka, węglowodanów i tłuszczów, które będą łagodne dla jelit i dostarczą niezbędnych składników odżywczych. Rozmowę z naszymi dietetyczkami można umówić w zakładce konsultacje zdrowotne.
Posiłki powinny być spożywane regularnie, w małych porcjach, aby nie przeciążać układu pokarmowego. Jedzenie pięciu do sześciu małych posiłków dziennie zamiast trzech dużych pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu energii i zmniejszeniu ryzyka wystąpienia objawów.
Odpowiednie zaplanowanie wszystkich elementów dziennego jadłospisu nie zawsze jest łatwe. Mało kto ma czas i chęci, by samodzielnie przygotowywać kilka dań dziennie. Z pomocą przychodzą tutaj nasze kuracje i zestawy produktów zawierające większą ilość gotowych, zdrowych dań, które ułatwiają planowanie zdrowego odżywiania.
Propozycja jadłospisu na cały dzień
Śniadanie:
Owsianka gotowana na wodzie lub mleku bez laktozy z dodatkiem bananów. Owsianka jest łatwa do strawienia, a banany dostarczają potasu i są łagodne dla jelit. Można dodać niewielką ilość miodu dla smaku.
Drugie śniadanie:
Jogurt naturalny bez laktozy z garścią jagód. Jagody są łagodniejsze dla jelit w porównaniu do innych owoców, a jogurt dostarcza probiotyków.
Obiad:
Pieczona pierś z kurczaka z gotowanymi ziemniakami i marchewką. Pierś z kurczaka jest źródłem chudego białka, a gotowane ziemniaki i marchewka są łatwostrawne i dostarczają niezbędnych witamin. Dla zabieganych, dobrą opcją jest wybór którejś z naszych gotowych zup, np. zupa łososiowa albo zupa batatowa. Są one nie tylko wygodne, ale przede wszystkim bardzo zdrowe, bo przygotowujemy je ze składników najwyższej jakości dobranych tak, by maksymalizować ich dobroczynne działanie.
Podwieczorek:
Gładkie smoothie z mleka migdałowego, banana i odrobiny masła orzechowego. Dobrym wyborem będzie także jeden z naszych deserów. Są one pożywne, zdrowe i niesamowicie smaczne. Są także bardzo wygodne. Ich szklane opakowanie sprawia, że można łatwo i bezpiecznie przenosić je np. w torebce i sięgnąć po nie w każdym momencie.
Kolacja:
Filet z łososia pieczony w folii z dodatkiem oliwy z oliwek i cytryny, podany z ryżem i gotowanym szpinakiem. Łosoś jest bogaty w zdrowe tłuszcze omega-3, które mają działanie przeciwzapalne. Ryż i szpinak są łatwostrawne i dostarczają witamin oraz minerałów.
Suplementacja i dodatkowe wsparcie przy WZJG
Właściwa suplementacja może pomóc w zarządzaniu objawami oraz poprawie ogólnego stanu zdrowia pacjentów.
Witamina D odgrywa rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego oraz zdrowiu kości. Pomaga również w zmniejszeniu stanu zapalnego i poprawie ogólnego zdrowia jelit. Osoby z WZJG często mają niższy poziom witaminy D, co może wymagać suplementacji.
Wapń jest ważny dla zdrowia kości, a osoby z WZJG mogą być narażone na jego niedobory z powodu ograniczenia spożycia nabiału lub stosowania leków. Suplementacja wapniem pomaga zapobiegać osteoporozie.
Żelazo jest niezbędne dla produkcji czerwonych krwinek. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego może prowadzić do krwawienia z jelit, co z kolei może powodować niedokrwistość. Suplementacja żelazem pomaga w zapobieganiu anemii i poprawie poziomu energii.
Kwas foliowy i witamina B12 są ważne dla zdrowia układu nerwowego oraz produkcji krwi. Osoby z WZJG mogą mieć trudności z wchłanianiem tych witamin, zwłaszcza jeśli choroba obejmuje także jelito cienkie. Suplementacja przeciwdziała niedoborom.
Probiotyki wspierają zdrowie jelit poprzez przywracanie równowagi flory bakteryjnej. Badania sugerują, że probiotyki mogą pomóc w redukcji objawów WZJG, chociaż ich skuteczność może się różnić w zależności od konkretnego szczepu bakterii.
Kwasy tłuszczowe omega-3, obecne w rybach takich jak łosoś czy w suplementach oleju rybnego, mają właściwości przeciwzapalne, korzystne dla osób z WZJG. Suplementacja omega-3 może pomaga w zmniejszeniu stanu zapalnego w jelitach.

Jak widać, właściwa dieta pełni kluczową rolę we wspieraniu osoby cierpiącej na WZJG. Stosowanie się do zasad opisanych w tym artykule nie zastąpi co prawda leczenia, ale uczyni życie z chorobą znośniejszym i szczęśliwszym. W naszym sklepie znajdziemy duży wybór gotowych dań przygotowanych zgodnie z zasadami diety przeciwzapalnej, np. krupnik z indykiem lub makaronowa z kurczakiem zagrodowym.
Nasze zupy to pełnowartościowe dania, które komponujemy tak, żeby dostarczały maksimum smaku, zdrowia i wygody. Ich bazą jest filtrowana woda, produkty niemodyfikowane genetycznie oraz duża dawka wiedzy z zakresu tradycyjnej medycyny chińskiej oraz konwencjonalnej. Dzięki temu są sycące, ułatwiają odchudzanie i pomagają przywrócić równowagę organizmu.
Źródła:
- https://www.mayoclinic.org/departments-centers/inflammatory-bowel-disease-clinic/overview/ovc-20357763
- https://www.crohnscolitisfoundation.org/
- https://www.verywellhealth.com/colitis-diet-5185766
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/zalecenia-dietetyczne-dla-pacjentow-z-wrzodziejacym-zapaleniem-jelita-grubego-w-okresie-remisji/
- https://www.doz.pl/czytelnia/a16530-Dieta_przy_wrzodziejacym_zapaleniu_jelita_grubego__jak_powinna_wygladac
- https://www.hellozdrowie.pl/wrzodziejace-zapalenie-jelita-grubego-przyczyny-objawy-leczenie/
- https://wylecz.to/diety/dieta-we-wrzodziejacym-zapaleniu-jelita-grubego-w-okresie-zaostrzenia-i-remisji-co-jesc-a-czego-unikac/