Bulion kolagenowy i dieta karniwora - na czym to polega i czy naprawdę działa?
Z tego artykułu dowiesz się:
Czy jedzenie mięsa może leczyć raka?
Jeszcze kilkanaście lat temu takie pytanie mogłoby wywołać wiele kontrowersji, ale przypadek 27-letniego Andrew Scarborough pokazuje, że warto nieco głębiej zastanowić się nad odpowiedzią. W 2013 r. zdiagnozowano u niego gwiaździaka anaplastycznego w stadium 3. Dzisiaj jest praktycznie zdrowym człowiekiem.
Sekretem poprawy jego stanu zdrowia miała być restrykcyjna dieta karniwora.
Z tego artykułu dowiesz się:
- na czym polega dieta karniwora,
- co można w niej jeść, a czego nie,
- jakie są pozytywne skutki diety karniwora,
- jakie zagrożenia niesie z sobą dieta karniwora,
- co Zdrowa Zupa ma do zaproponowania dla mięsożerców.
Skąd się wzięła dieta karniwora?
W bezpośrednim tłumaczeniu dieta karniwora (ang. carnivore diet) to “dieta mięsożercy”. U podstaw jej istnienia leży założenie, że nasi prehistoryczni przodkowie nie spożywali zbyt wielu posiłków bogatych w węglowodany, bo zwyczajnie nie mieli do nich dostępu. Głównymi źródłami węglowodanów były dzikie owoce i warzywa.
Na bazie tych założeń w latach 90-tych ubiegłego stulecia bardzo popularna stała się dieta ketogeniczna, która zakładała ograniczenie węglowodanów.
Sprawdź płynną dietę ketogeniczną
Wypróbuj zupy, chleby, desery i czekolady keto
Z niej wyewoluowała dieta paleo. W diecie paleo oprócz redukcji podaży węglowodanów uczestnicy eliminują spożycie produktów wysokoprzetworzonych.
Dieta karniwora idzie o krok dalej i eliminuje dodatkowo orzechy, owoce, warzywa, a w niektórych przypadkach także nabiał.
Zasady diety karniwora - na czym polega?
Docelowo dieta karniwora opiera się na spożywaniu minimalnie przetworzonego mięsa.
Co jeść w diecie karniwora
Produkty dozwolone w diecie karniwora to:
- Mięso - wołowina, drób, wieprzowina, baranina, jagnięcina, dziczyzna, królik, kaczka, gęś, indyk, a także podroby, które są najcenniejszym źródłem witamin i minerałów.
- Ryby - łosoś, tuńczyk, makrela, śledź, sardynki oraz ryby słodkowodne - szczupak, węgorz, okoń, pstrąg i sandacz.
- Jaja - jaja kurze i przepiórcze.
- Mleko i produkty mleczne - mleko, jogurt, kefir, ser żółty, ser twarogowy. Nabiał surowy, ewentualnie pasteryzowany, nie sklepowy UHT.
- Owoce morza - krewetki, ostrygi, małże, homary, langusty, kraby.
Ważne! Kwestia produktów mlecznych jest dyskusyjna z uwagi na fakt, że niektóre produkty (jak mleko, jogurt czy kefir) zawierają cukier. Niektórzy dopuszczają do diety produkty o niskiej zawartości laktozy. Dyskusyjne są też przetwory mięsne, które choć robione z produktów pochodzenia zwierzęcego, to jednak są przetworzone i często zawierają dodatki produktów roślinnych.
Czego nie zawiera dieta karniwora?
Jakie produkty są zakazane w diecie karniwora?
Produkty roślinne:
- owoce (np. jabłka, banany, pomarańcze, truskawki),
- warzywa (np. marchew, brokuły, sałata, pomidory),
- produkty zbożowe (np. ryż, pszenica, kukurydza, owies),
- rośliny strączkowe (np. fasola, soczewica, groch),
- orzechy i nasiona (np. migdały, orzeszki ziemne, siemię lniane).
Produkty mleczne*:
- mleko,
- jogurt,
- ser,
- śmietana,
Produkty roślinne rafinowane:
- cukier,
- biała mąka,
- słodycze,
- napoje słodzone.
* niektóre warianty diety dopuszczają te produkty, inne nie.
Zalety diety karniwora
O diecie karniwora zrobiło się głośno właśnie z powodu benefitów, jakie miała dawać, w szczególności szybkiej utraty wagi i poprawy zdrowia w chorobach autoimmunologicznych.
Zwiększone uczucie sytości
Dieta karniwora jest bogata w białko, może zwiększyć uczucie sytości i zmniejszyć apetyt, ponieważ białko jest trawione wolniej niż węglowodany i tłuszcze.
Taki wpływ diety karniwora na sytość może pomóc w ograniczeniu spożycia kalorii i utracie wagi. Jednak nadmiar białka w diecie może być szkodliwy dla zdrowia, dlatego ważne jest zachowanie umiaru i odpowiedni balans pomiędzy białkiem i tłuszczem. Dieta nie powinna być też za bardzo “chudo mięsna”, ponieważ będzie zbyt bogata w białko z jednoczesnym brakiem źródła energii.
Szybka utrata wagi
Uczucie sytości wraz z odpowiednią podażą białka i wyeliminowaniem węglowodanów skutkuje utratą tkanki tłuszczowej oraz spadkiem wagi. Dieta karniwora może prowadzić do zmniejszenia ilości spożywanych węglowodanów, co z kolei może skłonić organizm do spalania zapasów tłuszczu w celu uzyskania energii.
Dieta karniwora może również pomóc w utracie wagi poprzez zmniejszenie poziomu insuliny, co z kolei może zmniejszyć ilość tłuszczu gromadzonego w organizmie i zapewnić stabilizację gospodarki glukozowo-insulinowej.
Regulacja poziomu cukru we krwi
Po pierwsze, dieta karniwora składa się głównie z białka i tłuszczów, a nie z węglowodanów, co oznacza, że organizm nie otrzymuje dużych ilości glukozy z pożywienia. W konsekwencji organizm nie wytwarza dużych ilości insuliny, która jest hormonem regulującym poziom cukru we krwi.
Po drugie, dieta karniwora może wpłynąć na zwiększenie wrażliwości na insulinę. Insulina jest hormonem, który jest niezbędny do przetwarzania glukozy w organizmie. Gdy organizm staje się mniej wrażliwy na insulinę, poziom cukru we krwi rośnie, co z kolei może prowadzić do rozwoju cukrzycy. Badania sugerują, że dieta karniwora może poprawić wrażliwość na insulinę, co z kolei może pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi i wpłynąć na zmniejszenie ryzyka wystąpienia cukrzycy.
Redukcja stanów zapalnych w organizmie
Eliminacja węglowodanów oznacza eliminację cukrów prostych i rafinowanych, które są często przyczyną stanów zapalnych w organizmie.
Dodatkowo część wariantów diety karniwora postuluje eliminację nabiału, co dodatkowo wyklucza z diety laktozę.
Pokrywa się to w pewnym stopniu z zasadami medycyny chińskiej, która uznaje gluten, cukier i laktozę za czynniki prozapalne.
Opinia eksperta | |
Iwona Wierzbicka dietetyk kliniczny |
Rośliny wytwarzają mnóstwo substancji obronnych: lektyny, glikoalkoloidy, taniny, glikozydy cyjanogenne, goitrogeny itd, które służą im do obrony przed zjedzeniem. Zauważono, że ich eliminacja z diety paradoksalnie zmniejsza stany zapalne organizmu i przywraca jego własne mechanizmy obronne i antyoksydacyjne. Prosto mówiąc, nie niszczymy, nie musimy naprawiać, ponieważ nie drażnimy organizmu. |
Poprawa stanu zdrowia w chorobach autoimmunologicznych
Dieta karniwora eliminuje wiele potencjalnie alergizujących lub drażniących składników pokarmowych, które mogą prowokować reakcje autoimmunologiczne. Należą do nich m.in. gluten, soja, nabiał czy cukry proste. Ograniczenie tych składników w diecie może pomóc zmniejszyć stan zapalny organizmu, który jest charakterystyczny dla chorób autoimmunologicznych.
Po drugie, dieta karniwora jest bogata w białko, aminokwasy, kwasy tłuszczowe omega-3 i witaminę D. Te składniki odżywcze mogą pomóc w regulowaniu układu odpornościowego i zmniejszeniu stanu zapalnego, co z kolei może poprawić stan zdrowia osób z chorobami autoimmunologicznymi. Również wspierają regenerację.
Dieta karniwora wykazała poprawę zwłaszcza w cukrzycy, chorobie Hashimoto czy reumatoidalnym zapaleniu stawów.
Przykładem tego ostatniego jest Mikhaela Peterson, córka znanego psychologa Jordana Petersona, u której w wieku 17 lat zdiagnozowano RZS. Dziewczyna przeszła na dietę karniwora i zanotowała znaczącą poprawę swojego stanu zdrowia. Pozostaje na tzw. "lwiej diecie" od 2017 r.
Wsparcie leczenia nowotworów
Przypadek Andrew Scarborough opierał się na założeniu, że komórki rakowe potrzebują do rozwoju fermentacji, a cukier jest ich ulubionym posiłkiem. Chory wyeliminował pożywkę dla nowotworu i "zagłodził" go.
Trudno jednak opierać całą argumentację i daleko idące wnioski na pojedynczym przypadku. Jednak warto dodać, że obecnie nie zuważa się jednoznacznego powiązania między spożywaniem czerwonego mięsa a występowaniem nowotworów. Natomiast wegetarianie chorują na nowotwory tylko 10% rzadziej.
PRZEJDŹ DO ZDROWYCH ZUP
Wady diety karniwora - zagrożenia
Przede wszystkim dieta karniwora jest radykalna. Polega na całkowitym lub prawie całkowitym odcięciu węglowodanów. W większości przypadków ludzki organizm, zwłaszcza mózg, jest przyzwyczajony do pozyskiwania energii właśnie z węglowodanów. Wyeliminowanie ich z diety jest swojego rodzaju szokiem.
Przeciwnicy diety karniwora podkreślają także niedobory witamin i składników mineralnych zawartych w produktach roślinnych.
Niedobory
Przeciwny diety karniwora wskazują na potencjalne niedobory:
- antyoksydantów,
- wielonienasyconych kwasów tłuszczowych,
- witamin A, C, D, K, B2 i B9,
- magnezu,
- potasu,
- błonnika pokarmowego.
Jeśli jednak wziąć pod uwagę, że przy wyeliminowaniu węglowodanów, wspomniane substancje nie walczą z nimi o receptory, wchłanialność witamin i minerałów jest o wiele wyższa. Wystarczy 100g wątróbki tygodniowo, żeby pokryć niemal całe zapotrzebowanie.
Brak błonnika pokarmowego w diecie
Brak bogatych w błonnik warzyw, owoców i nasion w diecie oznacza jego niedobór. Przeciwnicy diety karniwora podnoszą tę kwestię jako argument przeciwko jej stosowaniu. Nie jest to do końca prawda, a całą kwestię doskonale wyjaśnia ten film.
Restrykcyjny charakter diety
Dieta karniwora, z uwagi na bardzo ograniczony zakres produktów do spożycia, po pewnym czasie może się stać monotonna. Wówczas warto włączyć do niej warzywa lub owoce, jeśli nie powodują dolegliwości.
Można przejść płynnie w dietę keto, paleo lub nawet okresowo wdrożyć dobre zboża.
Nieznane skutki długoterminowego stosowania
Dieta karniwora jest skuteczna jako sposób na szybką utratę wagi i oczyszczenie organizmu, ale wciąż brakuje jednoznacznych badań na temat jej długoterminowych skutków. Jednak warto zauważyć, że istnieją przypadki osób, które stosują taką dietę od dłuższego czasu i zauważają sporą poprawę zdrowia.
Kto zyska, stosując dietę karniwora?
Z uwagi na zerową podaż fermentujących węglowodanów dieta karniwora sprawdzi się jako skuteczna dieta na wzdęcia. Niski indeks produktów FODMAP wpłynie korzystnie na osoby cierpiące na zespół rozrostu bakteryjnego czy zespół jelita drażliwego.
Osoby stosujące dietę karniwora chwalą sobie uczucie sytości oraz stosunkowo łatwą utratę wagi.
Skorzystają z niej osoby regularnie oddające krew, jako że tzw. dieta mięsożercy zawiera duże ilości żelaza i witaminy B12.
Brak węglowodanów oznacza także niski indeks glikemiczny, co korzystnie wpłynie na osoby walczące z insulinoopornością oraz cukrzycą. Badania uczonych z Harvardu przeprowadzone na próbie ponad 2000 osób potwierdzają, że dzięki pożywieniu o niskim indeksie glikemicznym 100% badanych odeszło od zastrzyków, a 92% przestało zażywać insulinę.
Kto nie powinien stosować diety karniwora?
Z naturalnych względów nie jest to dieta dla wegetarian.
Jak we wszystkich pozostałych przypadkach - przed podjęciem radykalnej zmiany sposobu żywienia zalecamy kontakt z lekarzem i dietetykiem.
Opinia eksperta | |
Iwona Wierzbicka dietetyk kliniczny |
Często podnosi się kwestię tego, że dieta karniwora nie zawiera błonnika, więc nie będzie dobra dla jelit. Praktyka pokazuje, że osoby z chorobami jelit właśnie na tej diecie odczuwają ulgę. Podobnie jeśli chodzi o cholesterol. Twierdzenie, że duża podaż tłuszczy zwierzęcych podnosi poziom cholesterolu, to mit. To stany zapalne go podnoszą. Cholesterol jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Popularna dieta na cholesterol zakłada obniżenie jego poziomu, co jest antyintuicyjne. Więcej można o tym przeczytać w artykule Kompendium Wiedzy: Cholesterol. |
Dieta karniwora - jadłospis Zdrowej Zupy
W Zdrowej Zupie wprowadziliśmy buliony kolagenowe, a wśród nich bulion karniwora - z grzybami i bez. Buliony te zawierają kolagen - składnik potrzebny naszemu organizmowi do prawidłowego funkcjonowania.
Nasze buliony kolagenowe mają wiele zalet, a wśród nich:
- Poprawa elastyczności i nawilżenia skóry
- Spłycenie drobnych zmarszczek
- Wsparcie włosów i paznokci
- Wsparcie śluzówki jelit
- Zmniejszenie dolegliwości jelitowych, w tym wzdęć
- Poprawa integralności bariery jelitowej
- Zmniejszenie stanów zapalnych jelit
- Może łagodzić wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- Może pomóc łagodzić bóle stawów i kości*
- Poprawa elastyczności i ruchomości stawów
- Zmniejszenie porannej sztywności w stawach
- Zmniejszenie dolegliwości stawu skroniowo-żuchwowego [2, 3]
- Działanie neuroprotekcyjne, pomaga chronić mózg i układ nerwowy
- Poprzez oddziaływanie na układ nerwowy może zmniejszać odczucie bólu, nadwrażliwość na światło, czy migreny
- Poprzez działanie antyzapalne na jelita działa antyzapalnie na cały organizm
- Poprzez zawartość glutaminy może wspierać zdrowie psychiczne i dobry sen
- Ma działanie przeciwzapalne, immunomodulujące i bezpośrednie działanie cytoochronne dzięki zzawartości glicyny [4]
- Nawadnia organizm, a dzięki naturalnym elektrolitom ma wysoką biodostępność: sód, wapń, fosfor i magnez, jest świetną alternatywą po wysiłku fizycznym
- Wspiera elastyczność naczyń krwionośnych
- Zmniejsza ryzyko miażdżycy i obniża poziom AGE (toksycznych produktów końcowych glikacji)**[5]
- Wspiera budowanie muskulatury [6]
- Zwiększa gęstość kości [6]
- Wspiera usuwaniu przebarwień [7]
- Działa immunomodulująco i wspiera odporność organizmu [8].
Opinia eksperta | |
Iwona Wierzbicka dietetyk kliniczny |
Badania wskazują, że pierwsze korzyści zauważalne są już po czterech tygodniach regularnego spożywania co najmniej 2,5 g kolagenu dziennie. Najlepsze efekty można osiągnąć, pijąc bulion kolagenowy codziennie przez trzy miesiące, spożywając go w ilości dwóch kubków, na przykład podczas śniadania i obiadu. Buliony kolagenowe Zdrowej Zupy mają około 2 g kolagenu na 100 ml, co daje około 10 g kolagenu na słoik. Poza tym oczywiście zawierają one wszystkie pozostałe cenne składniki. |
FAQ - najczęściej zadawane pytania o dietę karniwora
Czy można jeść tylko produkty pochodzenia zwierzęcego i przeżyć?
Docelowo zbilansowana dieta powinna zawierać zdrowe proporcje białka, tłuszczy i węglowodanów przy minimalnym udziale wysoko przetworzonych produktów.
Czy dieta karniwora jest zdrowa?
Trudno jednoznacznie orzec, czy dieta karniwora jest zdrowa. Medycyna zna przypadki, w których dieta mięsna przyniosła spektakularne rezultaty, ale definitywne określenie jej jako zdrowa byłoby ryzykowne.
Z pewnością nie jest to styl żywienia dla każdego.
Jak zacząć dietę karniwora?
Przed rozpoczęciem tak restrykcyjnej diety skonsultuj się ze specjalistą. Zalecamy stopniowe przechodzenie na dietę karniwora i najpierw ograniczenie, a dopiero potem eliminację węglowodanów, aby organizm się przyzwyczaił.
Wiedza pochodzi z artykułu Iwony Wierzbickiej:
*Ostrożnie u osób z dną moczanową, należy sprawdzić czy bulion kolagenowy tych bóli nie nasila.
** Badanie trwało 6 miesięcy, a osoby biorące udział w badaniu przyjmowały żywność wzbogaconą tripeptydem kolagenowym w dawce 16 g na dobę.
[1] Colagiuri, S., Miller, J. The ‘carnivore connection’—evolutionary aspects of insulin resistance. Eur J Clin Nutr 56 (Suppl 1), S30–S35 (2002). https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1601351
[2] J.L. Hawkins, P.L. Durham, Enriched Chicken Bone Broth as a Dietary Supplement Reduces Nociception and Sensitization Associated with Prolonged Jaw Opening, 2018, J Oral Facial Pain
[3] Orion J. Peterson, Lauren E. Cornelison, P.L. Durham, Neuroprotective Effect of Enriched Chicken Bone Broth as a Dietary Supplement in a Model of Migraine Mediated by Early Life Stress, J Med Food. December 2020; 23(12): 1259–1265.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC786
[4] Z. Zhong, M.D. Wheeler, X. Li, M. Froh, P. Schemmer, M. Yin, H. Bunzendaul, B. Bradford, J.J.LemastersL-Glycine: a novel antiinflammatory, immunomodulatory, and cytoprotective agent, Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2003 Mar;6(2):229-40.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12589194/
[5] N. Tomosugi, S.Yamamoto, M Takeuchi, H.Yonekura, Y. Ishigaki, N. Numata, S. Katsuda, Y. Sakai, Effect of Collagen Tripeptide on Atherosclerosis in Healthy Humans, J Atheroscler Thromb. 2017 May 1; 24(5): 530–538.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5429168/
[6] T. Cooperman, Bone Broth Review,
https://www.consumerlab.com/reviews/bone-broth-review/bone-broth/
[7] L.J. Hoenig, Chicken soup for the skin! Clin Dermatol. 2022 Nov-Dec;40(6):764-767. doi:10.1016/j.clindermatol.2022.09.002.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36122880/
[8] Z. Li, X. Li, Z. Cai, G. Jin, D. Uk Ahn, X. Huang, Immunomodulatory effects of chicken soups prepared with the native cage-free chickens and the commercial caged broilers, Poult Sci. 2022 Oct; 101(10): 102053.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9411684/